Przejdź do zawartości

Lirogon skromny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lirogon skromny
Menura alberti[1]
Bonaparte, 1850
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

lirogony

Rodzaj

Menura

Gatunek

lirogon skromny

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Lirogon skromny[3], lirogon Alberta[4] (Menura alberti) – gatunek dużego ptaka z rodziny lirogonów (Menuridae). Jest jednym z największych przedstawicieli rzędu wróblowych[5]. Jeden z dwóch gatunków lirogonów. Biologią bardzo przypomina pokrewnego mu lirogona wspaniałego, od którego jest nieco mniejszy. Występuje tylko w jednym regionie wschodniej Australii na niewielkim obszarze wilgotnych lasów na granicy Queenslandu i Nowej Południowej Walii[4].

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Łacińska nazwa alberti nadana została na cześć Alberta, księcia-małżonka królowej Wiktorii.

Nie wyróżnia się podgatunków[6][7]. Opisano podgatunek rufa z południowego Queenslandu, ale nie jest on uznawany[6].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Wygląd

Upierzenie obydwu płci jest brązowe z wierzchu i od kremowego po rudobrązowe od spodu. Samce nie posiadają ozdobnego ogona, jaki charakteryzuje lirogona wspaniałego, stąd jego polska nazwa gatunkowa. Podobnie jednak jak u wspomnianego gatunku cechują go silne nogi i małe, zaokrąglone skrzydła.

Średnie wymiary
  • długość ciała: 86–93 cm (w tym ogon długości 47–57 cm u samców i 36–42 cm u samic)[8]
  • rozpiętość skrzydeł: 76–79 cm[8]
  • masa ciała: około 930 g[8]

Ekologia i zachowanie

[edytuj | edytuj kod]
Biotop

Gęste i wilgotne lasy podzwrotnikowe.

Tryb życia

Dzienny i naziemny tryb życia. Noce spędza na gałęzi drzew.

Pożywienie

Żywi się bezkręgowcami, które wygrzebuje z ziemi.

Rozmnażanie

Podczas zalotów samiec tokuje na małym, lekko wgłębionym placyku[4]. Wydaje przy tym głośne dźwięki przypominające odgłosy otoczenia. W zniesieniu tylko jedno jajo[8]. Samica sama buduje gniazdo, wysiaduje i wychowuje młode[8].

Status

[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) po raz pierwszy sklasyfikowała lirogona skromnego w 1988 i uznała go za gatunek najmniejszej troski (LR/LC, Lower Risk/Least Concern), w 1994 zmieniła status na NT (gatunek bliski zagrożenia), w 2000 na VU (gatunek narażony), po czym w 2009 ponownie przyznała status NT. W 2022 roku IUCN ponownie zakwalifikowała ten gatunek jako najmniejszej troski. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Menura alberti, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b Menura alberti, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Menuridae Lesson, 1828 – lirogony - Lyrebirds (wersja: 2019-04-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-24].
  4. a b c Mały słownik zoologiczny. Ptaki. Pod red. Przemysława Busse. T. I. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 321. ISBN 83-214-0043-4.
  5. Albin Łącki: Wśród zwierząt – ptaki. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1988, s. 166. ISBN 83-09-01320-5.
  6. a b Albert's Lyrebird (Menura alberti). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2021-01-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (ang.).
  7. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Lyrebirds, scrubbirds, bowerbirds, Australasian wrens. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-01-24]. (ang.).
  8. a b c d e Menura alberti – Albert's Lyrebird. [w:] Species Profile and Threats Database [on-line]. Australian Government. Department of Agriculture, Water and the Environment. [dostęp 2021-01-24]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]